Katja en Rick keken me aan. ‘We gaan in cirkels en komen er niet uit. Zij is de liefde van mijn leven. En toch gaat het niet lekker.’ Katja en Rick kwamen bij mij voor Relatie coaching. Ze zijn een mooi stel in de kracht van hun leven! Ik luisterde bijna een uur naar hun ideeën, waarnemingen, hun belevingen en hun pijnpunten. Ze voelden zich allebei gekwetst. Voor hun gevoel waren er pijnlijke opmerkingen geplaatst die hen diep geraakt hadden.
Ook voelden ze zich door elkaar onbegrepen, niet gesteund, alleen. Ze werden het niet eens over belangrijke plannen en hadden weinig gemeen.
Dat was een samenvatting die gedurende het uur boven water kwam. Ondertussen toonden ze mij onbewust hun communicatiestijlen, kibbelden ze, vielen elkaar in de rede en toonden ze verbaal en non verbaal hun irritaties en onvrede naar elkaar. Ook waren er aanrakingen, kleine grapjes, blikken van verstandshouding. Kleine gebaren en aanwijzingen van een diepgeworteld gevoel voor elkaar.
Wat maakte nou dat Katja en Rick elkaar niet konden vinden. Wat maakte nou dat ze zich eenzaam voelden bij elkaar en in hun pogingen zich te verbinden met de ander.
Er gebeurde wat ik vaker zie bij stellen. De verbinding wordt als het ware gesaboteerd door een oud patroon. Zoekend naar de verbinding, lijken ze uit contact te gaan en de communicatie verandert onbewust in een hevige poging de eigen onbewuste behoefte te vervullen.
Wanneer ik Katja vraag hoe Rick haar wel het gevoel kan geven dat hij er voor haar is, kan ze me geen antwoord geven. Na wat nadenken geeft ze aan: Ze wil erkenning voor haar gevoel. Hoe hij dat precies zou kunnen doen vergt nog meer nadenken. En we komen tot de conclusie: Wanneer hij haar precies de juiste erkenning zou geven is er nog steeds dat gevoel. Dat gaat hierdoor niet weg. Hij is alleen de trigger van dat gevoel, eigenlijk niet de oorzaak. Zo ook voor Rick. Katja gedraagt zich kritisch vind hij. Hij kan haar niet gelukkig maken, altijd vind ze wel iets om te kritiseren. Hij vind het moeilijk om bij zichzelf te blijven.
Beiden voelen zich falen in de relatie.
Als Katja niet zo kritisch zou zijn en de ups van het leven zou zien zou het probleem er niet zijn (aldus Rick). Als Rick haar nou zou erkennen, begrijpen en anders in het leven zou staan, zou het probleem er niet zijn (aldus Katja).
En als ik vroeger een rood fietsje had gekregen zou ik nu veel gelukkiger zijn, toch? Deze redenaties kloppen als je klein bent, dan ben je volkomen afhankelijk van de grillen van je ouders. Alleen nu als volwassene ben je dat niet en ben je zelf verantwoordelijk voor je eigen behoeften en gevoelens. Wanneer de partner de behoefte niet wil of kan vervullen, mag dat rot voelen! Het is ook niet leuk. Dat gevoel is naar en lastig, maar wanneer je er echt diep contact mee maakt is het te hanteren. Je hoeft niet op jacht naar de oplossing. Je hoeft de ander niet te fixen in de hoop dat je dan alsnog krijgt wat je nodig hebt. ‘Als hij nou niet dit zou doen.’ of; ‘Als zij nou gewoon zou begrijpen dat het beter is, als…’. Nee, dan ben je weer aan het verven in de anders winkel. Blijf eraf!
Om uit te leggen wat deze mooie mensen aan het doen zijn maakte ik gebruik van enkele metaforen.
Wanneer je een behoefte ervaart is dat eerst vaak onbewust. Wanneer je niet krijgt wat je wilt, voel je een gemis en die projecteer je op de ander. Die krijgt ‘de schuld’ van het rotgevoel en de niet vervulde behoefte.
Het is als een kind die op de bank gaat zitten en in de ledige ruimte roept: ‘Ik heb dorst!’. Het kind smakt wat met zijn lippen en herhaalt: ‘Ik heb dorst!’.
Wanneer de ander geen drinken komt brengen maar bijvoorbeeld zegt: ‘Dan pak je toch iets te drinken?’ Dan wordt het dorstige kind boos, voelt zich afgewezen of niet begrepen. Dat was immers niet wat hij nodig had. Hij wilde geen advies, maar drinken. Of het wilde slechts wat aandacht: ‘Oh heb je dorst, wat vervelend’.
Als volwassene kun je inmiddels anders communiceren dan met je lippen smakken en roepen. Je kunt kijken wat er aan de hand is bij je, in je lichaam of geest. Dit analyseren en beseffen dat je bijvoorbeeld dorst hebt. Vervolgens kun je zoeken naar manieren om je dorst te stillen.
De situatie: ik heb dorst en behoefte aan drinken
Hoe kom ik aan dat drinken?
Wat een naar gevoel zeg dat dorstig zijn, ik wil dat het oplost
Oplossing: mijn partner kan drinken voor mij pakken
Verzoek: Lieverd ik heb erge dorst wil jij misschien drinken voor me pakken en aan me brengen?
En dan komt een belangrijke stap:
Incasseren van het antwoord.
Krijg je een “Ja”: dat is fijn ik wordt gezien en gehoord én mijn behoefte wordt gestild. Krijg je een “Nee”: dat doet pijn, ik ervaar een afwijzing, ik heb nog steeds dorst, ervaar wellicht frustratie of boosheid en label de afwijzing op een bepaalde manier positief of negatief of neutraal. Ik doe altijd alles voor hem en hij wil niet een één keer drinken pakken voor mij. Ik doe er niet toe!
Misschien: ik moet afwachten of mijn behoefte gestild wordt.
Deze simpele vergelijking toont dat het communiceren van je behoeften niet alleen lastig is (je moet namelijk wel zelf weten waar je behoeften liggen), het maakt je echter ook kwetsbaar voor afwijzing.
Ook als volwassenen weten we niet altijd wat we willen. We kunnen wel flink boos worden -of verdrietig- wanneer we niet krijgen wat we (onbewust) willen. Wat we ook ervaren, we hebben dan vaak de neiging om de ander als de oplossing voor de onvervulde behoefte te zien en daar ligt de uitdaging!
De uitdaging ligt in de acceptatie en waardering van de ander. Het uitgangspunt zijn de positieve intenties van de ander. En niet in het veranderen van de ander, diens reacties etc.
Dit natuurlijk binnen de grenzen van redelijkheid. Wanneer je partner dagelijks op de eettafel of op jou wil poepen hoef je dat natuurlijk niet te accepteren. Je mag ook gewoonweg besluiten dat jullie niet bij elkaar passen!
Wanneer je behoeftes leert communiceren in plaats van inhoud, wordt je je zelf ook bewuster van wat de behoeften zijn. Je denkt zelf na: ‘Wat ervaar ik nu, wat maakt dat ik me geraakt voel en wat heb ik eigenlijk nodig?’
Des te meer je jezelf daarin leert kennen, des te beter kun je leren communiceren.
Natuurlijk is dat in het begin erg moeilijk. Zeker wanneer je je je erg boos of verdrietig voelt. De ander raakt wellicht precies die punten aan waar het pijn doet! Zo werkt het universum, het daagt je uit de pijnpunten te helen door je een partner te geven die je erop ‘wijst’.
Katja; ‘ja maar we zijn ook erg verschillend. Ik wil niet doen wat hij doet’. ‘En ik wil niet doen wat zij doet’ vulde Rick aan. ‘Bovendien zorgt zij ervoor dat mijn dag ook niet meer fijn voelt door al haar kritiek!’
Helaas voor Rick is het niet Katje maar hijzelf die zijn dag laat verstoren. Het is lastig om bij jezelf te blijven in dit soort situaties, echter het gevoel dat je ervaart, daar ben je zelf verantwoordelijk voor. Dat doen we helemaal zelf. Wanneer wij ons laten beïnvloeden door anderen, is dat onze verantwoordelijkheid.
Leren verzoeken te doen en onze behoeften te uiten is een belangrijk onderdeel van verbindende communicatie.
Daarnaast is het de kunst om op de eigen plek te blijven en niet zoals ik in een eerdere blog over opgestegen kinderen al eens schreef ‘op te stijgen’.
Zowel Katja als Rick hebben de neiging om de ander te willen veranderen: ‘Als je dat gewoon zo zou doen zou er geen probleem zijn!’ probeert Rick nog een keer zijn punt te maken.
‘Zie je hij begrijpt me gewoon niet, we leven in een andere realiteit’ zucht Katja, mij oogrollend aankijkend om mijn begrip te ontvangen.
‘Dit is dus wat jullie doen’, zei ik terwijl ik hen beide vriendelijk aankeek. ‘Wanneer we dit van jullie inhoud weghalen, zie je dat jullie in elkaars winkel aan het klussen zijn.’ Katje heeft wellicht een soort Halloween winkel. Alles is daar zwart en donker. En Rick heeft een soort Swarovski winkel, alles glinstert en is licht! Steeds opnieuw pakken jullie de kwast en beginnen jullie bij elkaar de boel te schilderen. Dat maakt de ander boos en afwijzend. Blijf van mijn winkel af! De kunst is te stoppen met elkaars winkel te willen verven. Voor elkaar te bepalen wat voor soort winkel het moet zijn of zelf te willen bepalen wat de ander moet vinden van het hebben van de winkel. Laat de ander met rust. Maak het je gezellig in je eigen winkel… en als het meezit kun je samenwerken, gezamenlijk inkopen doen, een keer wat drinken op de stoep met elkaar. Van gedachten wisselen. Alleen blijf van elkaars winkel af…’
Steeds wanneer Rick of Katja hun visie over de anders situatie gaven en de gemoederen hoog opliepen, reageerde ik: ‘nu ben je weer bij hem/haar aan het verven…’
‘Oh en nu ben je weer aan het smakken omdat je dorst hebt.’
Twee essentiële pijlers kwamen in dit gesprek naar voren: Communicatie en acceptatie.
De kunst is dat vanuit de volwassen modus toe te passen. En daar slagen weinig mensen in de eerste instantie in. We denken dat we volwassen zijn, terwijl we eigenlijk kinderlijk verontwaardigd zijn omdat de ander onze behoefte niet vervuld. Niet omdat we kinderen zijn, we zijn vaak hele sterke volwassenen! Totdat we geraakt worden in onze hechtingsbehoeften. En dan kennen we soms onszelf niet meer terug!
Natuurlijk is het fijn als onze behoeften de helft van de tijd vervuld zijn… een beetje balans is wel prettig… Maar als het niet gebeurt, dan kunnen we er echt zelf voor zorgen. Is het teleurstellend wanneer de liefde van je leven niet de perfectie zelf is, die jou in alles voorziet wat je nodig hebt? Soms wel, soms niet. Het is wat het is.
De liefde van je leven is namelijk niet altijd wat je denkt nodig te hebben, maar altijd wat je nodig hébt.
Plus nog een belangrijk feit deed zich aan, die is vaak al duidelijk voor de mensen met een relatie… een relatie is niet altijd leuk! Wel een hele mooie uitdaging!