Vergeven, ik zie het anders

Enige tijd geleden, tijdens een workshop, sprak ik met een deelneemster over vergeving. Ze zei: “Misschien moet ze gewoon vergeven. Dat zou de oplossing zijn.”

We hadden maar kort de tijd, en ik voelde dat er veel meer te zeggen viel. Haar opmerking bleef bij me. En de afgelopen weken kwam dit thema opnieuw op mijn pad.

Laat ik het maar meteen zeggen: ik ben niet tegen vergeving. Maar ik kijk er wel anders naar.

Vergeven wordt vaak gezien als iets groots, iets edels. Alsof je een stap zet naar heling door te zeggen: “Ik vergeef je.” En soms is dat ook zo. Maar in systemisch werk is vergeving niet altijd de kracht die we denken dat het is. Soms is het zelfs een stap van je plek af. En dat verdient uitleg. Wanneer je zegt ik vergeef je, plaats je je zelf systemisch gezien boven de ander. Dus van je plek af.

Vergeven klopt op een andere manier wel. Het is onder andere afgeleid van for-give – iets geven, In het Latijns kun je het letterlijk vertalen als loslaten. Maar wat geef je dan? En waarom?

Stel: je hebt onrecht ervaren. Iemand heeft je pijn gedaan, bewust of onbewust. Wat je dan vaak voelt, is verdriet, woede, onmacht – soms zelfs de drang tot wraak. En dat is niet raar. Dat is menselijk. Emoties horen bij het leven. Ze geven informatie.

Toch willen we die gevoelens vaak snel oplossen. En dan komt vergeving om de hoek kijken. Maar wanneer je vanuit het "fixen", schuldgevoel, goed willen zijn, spirituele druk of sociale verwachting gaat vergeven, doe je iets wat misschien niet klopt.

Dan geef je iets weg terwijl je het nog niet verwerkt hebt. Dan maak je het rond terwijl het nog open ligt.

Wat ik in systemisch werk heb geleerd – en telkens weer zie – is dat er een andere weg is. Een diepere, completere manier van loslaten.

In opstellingen leer je:

• Terug te geven wat niet van jou is

• Terug te nemen wat je ooit hebt weggegeven

• Te eren wat je ontvangen hebt

• En je eigen plek weer stevig in te nemen

Dat is geen ‘ik vergeef je’, maar eerder: ik laat los wat niet bij mij hoort. Of: ik hoef jouw last niet langer te dragen. Of: ik eer jouw lot, maar ik kies mijn eigen pad.

Dit kan alleen wanneer je de emoties hebt doorgewerkt. de emoties hebben erkenning nodig, mogen gevoeld worden voordat je kunt loslaten. wanneer iemand je iets geeft wat je niet wilt hebben zoals onrecht of een pijnlijke daad. Dan is jou iets aangedaan of gegeven wat je niet wilt hebben. de energie van die daad kun je teruggeven terwijl je de ervaring en de bijbehorende emoties volledig neemt. dit klinkt lastig en wellicht ook tegenstrijdig echter dat is in mijn ogen het werkelijke ver geven.

Dat is compassie naar jezelf. Het is geen beweging naar de ander toe, maar een beweging naar jezelf. Naar jouw waarheid, jouw ruimte. En als dáár ontspanning komt – dan pas kun je loslaten. Niet omdat het moet. Maar omdat je vrij bent.

“Vergeven” klinkt vanuit mijn systemische blik soms als een daad naar de ander. Maar “ik laat los wat niet van mij is” – dat is een daad van liefde naar jezelf.

En dát is de kern waarom ik vind dat vergeven uitleg verdient.