Kerst met mensen waar je niet bij wilt zijn?

Kerst met de schoonfamilie – Volhouden of loslaten?

De feestdagen komen eraan. Voor sommigen een tijd van warmte, verbinding en gezelligheid, maar voor anderen een bron van stress en innerlijke strijd. Riga stuurde me een mail met een vraag die velen van ons vast herkennen: “Wat doe je als je eigenlijk geen kerst wilt vieren met je schoonfamilie, maar je gezin er wél plezier in heeft?”

Het was een oprechte vraag, vol frustratie en onzekerheid, maar ook met de wens om de juiste keuze te maken. Dit is wat ik met Riga deelde, en misschien helpt het jou ook.

De druk van de feestdagen

Voor Riga draait kerst bij haar schoonfamilie vaak om hen zelf. Haar dochter werd vorig jaar zelfs niet eens gefeliciteerd voor het behalen van haar diploma. Dat voelde pijnlijk en maakte dat ze zich minder gezien voelde. Toch vindt haar man zijn weg hierin en hebben de kinderen het naar hun zin. De grote vraag is: hoe blijf je trouw aan jezelf zonder de harmonie in je gezin te verstoren?

Het antwoord op deze vraag is niet zwart-wit, maar het begint met één ding: luisteren naar je gevoelens. Je weerstand, frustratie of verdriet is niet zomaar aanwezig. Ze willen je iets vertellen, en door daarnaar te luisteren, kun je een keuze maken die bij jou past.

Wat je nodig hebt, begint met voelen

Mijn eerste advies aan Riga was simpel, maar krachtig: sta jezelf toe te voelen wat je voelt. Boosheid, teleurstelling, weerstand – het mag er allemaal zijn. Te vaak drukken we onze emoties weg in de hoop dat we ons daardoor “sterker” voelen. Maar echte kracht zit in het erkennen van wat er in je leeft.

Door je gevoelens te doorvoelen, ontstaat er ruimte. Ruimte om helderder te zien wat je opties zijn. Want uiteindelijk gaat het niet om het “juist of fout” doen, maar om een keuze maken waar jij achter kunt staan.

Opties voor lastige situaties

Als je met tegenzin iets doet, voelt het zwaar. Maar vaak zijn er meer mogelijkheden dan je denkt. Het gaat er niet om of je wel of niet gaat, maar hoe je een balans vindt tussen trouw blijven aan jezelf en er zijn voor je gezin. Hier zijn enkele opties die Riga hielpen en die jou ook op weg kunnen helpen:

1. Blijf trouw aan jezelf zonder strijd aan te gaan.

   Kun je het gedrag van je schoonfamilie bij hen laten? Wat zij doen of laten zegt niets over jou. Door los te laten wat niet van jou is, kun je aanwezig zijn zonder je energie te laten beïnvloeden. Het is moeilijk, maar soms kun je oefenen om het gedrag van anderen niet persoonlijk te nemen. Wat zij doen of laten zegt niets over jouw waarde. Dit geeft ruimte om aanwezig te zijn zonder dat je je laat meeslepen in frustratie.

2. Kies voor een korter of aangepast bezoek.

   Als een hele dag te zwaar voelt, kun je een kortere tijd aanwezig zijn. Bijvoorbeeld alleen voor een lunch of een borrel. Dit geeft je ruimte voor jezelf en je laat toch zien dat je betrokken bent. Je hoeft niet de hele dag bij je schoonfamilie te blijven. Misschien kun je samen met je gezin naar het kerstdiner gaan, maar jezelf toestaan om eerder weg te gaan. Je man en kinderen kunnen langer blijven, terwijl jij tijd voor jezelf neemt. Zo laat je goede intenties zien, maar bewaak je ook je grenzen.

3. Maak het praktisch makkelijker.

   Overweeg een locatie waar minder intense interactie nodig is, zoals een etentje in een restaurant. Door een dynamische setting voel je je minder vastgezet in ongemakkelijke gesprekken. In een meer dynamische setting voelt de druk om intens contact te hebben vaak minder zwaar.

4. Onderzoek wat jou raakt.

   Stel jezelf de vraag: wat triggert dit gedrag in mij? Soms wijst irritatie of pijn over andermans gedrag ons op iets in onszelf dat aandacht nodig heeft. Misschien is dit een kans om iets te helen of te begrijpen.

5. Gun je gezin de verbinding.

   Voor je man en kinderen is het waardevol om tijd met zijn familie door te brengen. Jouw kinderen en de familie van je man delen ook een bloedband. Ook als het gedrag van je schoonfamilie niet ideaal is. Kun je hen wellicht die ruimte geven, terwijl je zelf voor jezelf zorgt? Kun je jezelf toestaan om je kinderen te laten proeven in die familie, terwijl je jouw grenzen bewaakt?

Luisteren naar je innerlijke kompas

De echte vraag is niet of je moet gaan of niet, maar: hoe zorg je voor jezelf in deze situatie? Zelfzorg betekent niet altijd 'nee' zeggen, maar wel bewust keuzes maken. Als je besluit te gaan, vraag jezelf dan af: hoe kan ik deze situatie lichter maken voor mezelf? Als je besluit niet te gaan, wees dan eerlijk en mild in de communicatie hierover.

Wat Riga aansprak in ons gesprek, was het idee dat je kerst op jouw manier mag vormgeven. Als je gezin het fijn vindt om een langere tijd bij de schoonfamilie te zijn, kun jij ervoor kiezen om eerder te vertrekken en even tijd voor jezelf te nemen. Dit is geen teken van zwakte of gebrek aan inzet, maar een manier om een balans te vinden die voor iedereen werkt. Jij zorgt voor jezelf én laat ruimte voor de wensen van je gezin.

Wat heb jij nodig?

De belangrijkste vraag blijft: wat heb jij nodig om deze tijd door te komen? Soms is dat luisteren naar je weerstand en daar gehoor aan geven. Andere keren kan het betekenen dat je kiest om wel te gaan, maar vanuit een bewuste keuze. Hoe je ook besluit, het draait om jezelf serieus nemen.

Zelfzorg betekent niet dat je jezelf volledig afsluit, maar dat je grenzen stelt die goed voelen. Of je nu een korter bezoek doet, een andere locatie kiest, of een moment voor jezelf inplant: het gaat erom dat jij regie hebt over jouw tijd en energie.

Kerst: een kans tot groei

Wat me opviel in Riga’s verhaal – en wat voor veel mensen geldt – is dat de pijnpunten die we bij de ander voelen, ons vaak iets leren over onszelf. Misschien gaat kerst dit jaar niet om perfecte harmonie, maar om leren omgaan met wat is. Om jezelf zien, je gevoelens serieus nemen, en trouw blijven aan wat je nodig hebt.

Dus wat je ook kiest – of je nu wel of niet gaat – maak een keuze waar je hart achter staat. En onthoud: kerst draait niet om perfecte plaatjes of familiesituaties. Het draait om verbinding, met anderen én met jezelf.

Fijne feestdagen, op jouw manier. ✨